Jan C. van der Heide

Beste Jan,

Ik weet het niet meer, ik weet het helemaal niet meer. Sorry dat ik je schrijf, misschien erg emotioneel en chaotisch. Ik ben, was een moeder van twee kinderen, zes en acht jaar. Een jongen en een meisje. De oudste, onze dochter is overleden door een ongeluk. Vandaag precies vier maanden geleden hebben we haar begraven. Mijn man is kapot, ik ben kapot. Ons zoontje begrijpt er niks van. Ik ook niet, het lijkt wel of ik in een schemering ben. Niks dringt tot me door. Ik heb helemaal geen gevoel meer van tijd. De hele dag denk ik aan mijn overleden dochter en huil overal, in de supermarkt, op de fiets. Hoe ze er uitzag, haar stem, haar lach. Ik denk steeds dat het allemaal niet waar is en dat ze zo meteen de kamer komt binnen huppelen. Mijn man en ik kunnen er helemaal niet over praten. Elk gesprek stopt. Mijn man is al geen prater, maar nu helemaal niet meer.

Ik heb het gevoel dat niemand mij begrijpt, mijn buurvrouw niet, mijn ouders niet, niemand niet. Ze zitten allemaal te praten van zus en zo en ik denk bij alles: ja, het is jullie dochter niet. Ik voel me soms kwaad op ze. Vaak heb ik het gevoel was ik er zelf maar niet meer. Ik kan het niet verwerken, op geen enkele manier. De dokter zegt dat ik naar een psychiater moet gaan. Maar ik wil niks omdat niemand toch mijn dochter zal terugbrengen. Haar nooit meer zien, ik kan het niet aan. Waar is ze nou? Is er een voortbestaan na de dood. Ik weet het allemaal niet. Misschien kan je iets zeggen?

Groetjes,

Theresa M. te Z.

Antwoord

Lieve moeder Theresa,

Misschien kan je voorstellen dat ik geen woorden heb voor je verdriet. Elk woord schiet tekort... om welke troost dan ook te proberen te geven. Een moeder (vader) die haar, zijn kind verliest... Het ergste dat een mens kan overkomen! Er zijn geen woorden voor... Voor een vader en moeder is het gruwelijk geestelijk lijden, de diepste vorm van verdriet en rouw die er bestaat.

Ik kan je niet zeggen van dit of dat, doe het zus of zo. Ach, dat zijn allemaal maar woorden, jij voelt je eigen onpeilbare, in wezen ontroostbare verdriet.

Misschien mag ik je in zijn algemeenheid iets zeggen over rouw. Een rouwend mens dient eindeloos te praten over zijn of haar verdriet, over de gestorven geliefde, kind, vader, moeder, oom, tante. Al zeg je iets duizend keer, doe het duizend en één keer! Schrijf je gevoelens op, iedere dag weer. Als je iets op een bepaalde manier voelt, schrijf het op tot in de kleinste details. Zoek mensen die naar je willen luisteren. Je man is geen prater. Zoek een vorm om samen te communiceren. Schrijf elkaar briefjes, die je op de keukentafel legt of hoe dan ook. Als jullie een computer hebben, vertrouw je gevoelens toe aan de computer. Geef elkaar antwoord via de computer. Het is een begin van communicatie. En dat is broodnodig bij verdriet en rouw. Zodra iemand zich gaat opsluiten in zich zelf met zijn of haar verdriet, gaat het bepaald niet beter of goed met iemand. En zeker niet op de langere termijn.

Als iemand geen familie heeft die wil luisteren? Een mens moet ‘iets’ met zijn rouw. Ga naar een praatgroep, en sleep je man mee, van ouders die een overleden kind hebben. Mensen die hetzelfde hebben meegemaakt, kunnen elkaar dikwijls diep van binnenuit troosten. Ze begrijpen je gevoel, ze hebben hetzelfde meegemaakt. Ze weten door welke hel ouders heen gaan. Een dergelijke vorm van verdriet is bijna wreed, onbeschrijflijk en verscheurend. Sommige dingen in het leven moet je zelf hebben meegemaakt, wil je het begrijpen. Ouders van een overleden kind zijn er één van..., al die mensen weten waar je het over hebt.

En op je vraag: ‘Is er een voortbestaan na de dood?’ Ik persoonlijk geloof daar heilig in. Ooit komt er een hereniging met een overleden kind, vader, moeder, geliefde vrouw, echtgenoot...

Zolang we nog op aarde leven, die hereniging nog niet heeft plaatsgevonden, moeten we, hoe gruwelijk moeilijk ook, er ‘iets’ van proberen te maken. Een andere constructieve weg zou ik niet weten. En is er ook niet...

Wat is de zin dat je dochter zo jong is overleden? Echt ‘weten’ doet geen sterveling het. Maar mogelijk door jullie ongekend grote liefde op aarde kan haar ziel verder groeien in de liefdevolle sferen van de geest! Kan haar ziel verder in de sfeer van de engelen, de eeuwige liefde omdat jullie haar zoveel liefde gaven. Geen mens ‘weet’ het precies en dat maakt het tevens zo moeilijk. Ouders kunnen zulke dingen alleen maar in grote verbanden gaan beschouwen om zelf te ‘overleven’. Het is trouwens bepaald niet ondenkbeeldig dat jullie dochter als engel, door de liefde die ze van jullie heeft ervaren, de zielen van andere overleden kinderen heel goed kan begeleiden. Was dat de reden dat ze bij jullie eerst op aarde moest komen? Geen beperkte, aardse sterveling zal het weten. Maar dat er ‘ergens’ toch een groot Verband vol liefde bestaat lijkt me heel waarschijnlijk. Althans niet onwaarschijnlijk.

Hoe een mens het ook beschouwt, de keiharde, aardse werkelijkheid bestaat: een ouder verliest een kind. En dat is gruwelijk, verschrikkelijk. Over je kind praten, eindeloos praten is het enige medicijn. Een ‘helend’ middel waarvan je in het begin denkt, het helpt helemaal en allemaal niet. Er is geen kruid gewassen tegen mijn verdriet. Is ook zo. Maar blijf intussen alsjeblieft praten, gooi je gevoel, verdriet, onmachtgevoelens, boosheid, verscheurende gevoelens op tafel... Praten is de enige weg. Daarom ben ik ook zo blij dat je mij een brief hebt geschreven. Samen praten via papier en inkt kan ook... Uiten, praten, uiten, praten...

Mochten jij en je man ooit langs willen komen om te praten over jullie kind. Jullie zijn van harte welkom. Dan praten we over jouw gevoelens, die van je man. En over jullie kind, eindeloos praten waarbij de kleinste details, alles belangrijk is...

Hartelijke groetjes, liefde, kracht en alle spirituele energie toegewenst in de uiterst moeilijke tijd waarin jullie verkeren.

Jan C. van der Heide
hypnotherapeut & paragnost