Jan C. van der Heide

Beste Jan,

Ik ben niet gewend om brieven te schrijven. Misschien kan ik eerst het beste vertellen wie ik ben. Ik ben een vrouw van 68 jaar en heb al jaren een chronisch open been. Waarom ik dat vertel weet ik eigenlijk niet. Omdat ik er veel last van heb denk ik. Maar waar ik je over wil schrijven is mijn leven. En of jij daar als paragnost een antwoord op hebt? Ik ben getrouwd geweest en we hebben één zoon gekregen. Mijn man is door een motorfietsongeval nadat we vier jaar getrouwd waren overleden. Onze zoon was toen drie jaar. Ik ben toen drie jaar alleen geweest en kreeg kennis aan een andere man. Tien jaar zijn we heel gelukkig getrouwd geweest.

Hij is toen overleden aan kanker, na een vreselijk ziekbed. Mijn zoon moest later voor zijn werk altijd naar het buitenland. Ik kan het nog steeds niet bevatten maar hij is ook door een ongeluk overleden. Familie heb ik verder niet. Van huis uit ben ik christelijk opgevoed en geloofde. Maar mijn dagen worden nu gevuld door boosheid en ongeloof. Ik heb in mijn leven alles verloren. Ik twijfel nu vaak of er eigenlijk wel een God bestaat? Waar heb ik dit nare leven aan te danken? Dat is toch niet eerlijk om een mens zo veel verdriet te geven? Ik zit wel eens te denken was ik er maar niet meer... Weet u waarom mijn leven zoveel verdriet heeft? Twee echtgenoten overleden, mijn enige kind en zoon dood. Ik heb het er wel eens over gehad met een dominee. Maar die man zei dat ik moest loslaten. Ik werd zo boos op die man. Misschien kan jij mij een beetje uitzicht geven?

Hartelijke groeten, P.L. te IJ.

Antwoord

Beste P.,

Allereerst moet ik u bekennen dat mijn woorden tekort zullen schieten. Dat ze niet toereikend zullen zijn. Er zijn namelijk geen woorden om u te troosten in uw verdriet. Uw echtgenoten en dan ook nog uw enige zoon overleden... Intens verdrietig. Een moeder die haar kind verliest maakt sprakeloos. In wezen zijn alle woorden te schraal, niet warm, meelevend en begrijpend genoeg.

Het enige dat een medemens tegen een moeder-van-een-overleden-kind kan zeggen is: 'Ik luister naar je, ik ben er dag en nacht voor je...'. Vandaar van mij verder geen troostende woorden. Of dominee-adviezen van 'loslaten'.Ik deel uw 'mensen-twijfel'. Is er wel een God? Een kind 'wegrukken' van een moeder, vader! Met onze mensengedachten kan je maar één ding concluderen: 'Het is wreed...'. Wat is de zin? Een lieve baby geboren laten worden en in de volle bloei van zijn of haar leven kil uit het bestaan weghalen. Ik zei het al, het voorgaande zijn gedachten van mensen. Personen als u en ik. Niet begrijpend in verbijstering achter en alleen gelaten. Met geamputeerde, verscheurde gevoelens. Hoe verder? Gedragen door welk geloof?

Geen mens heeft een bewijs voor het bestaan van 'een God', ook de 'loslatende' dominee niet waarmee u sprak. Ik ook niet! Wel wil ik naar voren brengen wat ik geloof als paragnost. Misschien moeten we ons troosten met de gedachten dat goddelijke wetten over andere dan aardse wegen lopen. Wij worden in diep verdriet gedompeld als onze zoon of dochter overlijdt. In de hemel worden ze mogelijk met open armen ontvangen na hun leerschool op aarde. En krijgt hun ziel een zwaarwegende taak om overal op aarde te verschijnen om als beschermengel te helpen...?! Beste mevrouw P. ik zeg niet dat het voorgaande zo is. Het is mijn geloof en veronderstelling dat het zo zou kunnen zijn. Eeuwig blijft een vrouw moeder van haar kind.

Een overleden zoon of dochter die een beschermengel wordt zou een troostende gedachte kunnen zijn. En bepaald geen malle, kinderlijke of simpele veronderstelling. Niemand kan het tegendeel bewijzen dat het niet zo zou kunnen zijn. Volgens mij is de sfeer, het hiernamaals, de hemel een oord van goedheid en liefde. In de Bijbel staat op talloze plaatsen dat Jezus aan zijn discipelen verscheen... Troostend! Ieder mensenkind draagt een stukje God in zich, de goedheid van Jezus... Laten we ons daar aan vasthouden. En mocht het allemaal niet waar zijn? Tijdens leven was het in ieder geval een mooie en positieve gedachte. Troostend voor je zelf en leefgenoten. Geen mens kan een ander overtuigen.

Wie heeft de wijsheid in pacht? Het enige dat we tegenover ons verdriet kunnen stellen is geloven in: 'het goede', 'het positieve', 'Het Licht', 'de sferen', 'de engelen'. Als paragnost heb ik regelmatig verschijningen gezien van overleden mensen. Over de hele wereld komt dat 'waarnemen' ontelbare keren dagelijks voor. Zouden alle mensen die waarnemen hallucineren? Nee natuurlijk niet! Alhoewel velen met de etiketten 'geschoffeld', 'klap van molenwiek gehad', 'knots' klaar staan voor personen die 'zien'. Het grappige van alles is dat die etikettenplakkers zelf ook niet (zeker) weten waar ze heen gaan na hun sterven. Als therapeut heb ik altijd een grote diepte psychologische belangstelling voor mensen die beweren: 'dood is dood'.

Ik wil niet generaliseren maar meestal zijn het personen die wat a-typisch omgaan met abstracte begrippen als: liefde, warmte, sympathie, teleurstelling, vriendschap. Maar hierop te diep ingaan zou te ver voeren. Jouw twijfel over het bestaan van God is een goed en gezond teken. Geloven gaat gepaard met een diepe twijfel. Het hoort bij geloven, anders konden we wel zeggen 'we weten het zeker...'.Alleen al in mijn jarenlange praktijk ben ik tientallen mensen tegengekomen die hun overleden vader, moeder, kind, oma, opa, tante hebben 'gezien'. Ach wij weten zoveel niet van hemel en kosmos. Welke wetten gelden er? We kunnen alleen maar constateren dat er in de geest ongekend veel mogelijk is.Indien we weer heel praktisch en tastbaar terugkeren op deze wereld. Ik neem aan mevrouw P. dat u een mooie foto van uw zoon heeft. Zet hem op een goed zichtbare plaats in uw huis.

Plaats er een kaarsje bij. Steek de kaars voor hem op. Een bloemetje er naast. En als u behoefte heeft om tegen het portret te praten? Doe het! Zeg wat er in je hart op komt. Vertel over je twijfel aan God. Uit je en praat....! Je hart zal gevuld worden met 'onzichtbare' troost. De ziel van je zoon zal je helpen? Hij is niet voor niets een (bescherm)engel geworden. Laatst hoorde ik van iemand: 'Er zijn zoveel engelen werkloos in de hemel... Ze gaan pas helpen op het moment dat je ze bewust aanroept'. Een mooie en logische gedachte. Verzoek met al of niet gevouwen, al of niet in gebed om de troostende engelen... Warme goedheid zal u omhullen. Een troost groter dan woorden uit een boek zo dik als de bijbel vult uw wezen, een liefdevolle sfeer zal uw deel zijn. Is Jan met het bovenstaande wat simpel? Wat kinderlijk?

Daal af in de gevoelens die je als kind had. Een kind weet nog wat ruiken, proeven, voelen, zien, horen is... De puurheid gericht op de hemel, waar ze pas vandaan kwamen... met aan de verre einder 'de helpende engel'.Mevrouw P. vanaf deze plaats leef ik met u mee. En zal vriendelijk aan de engelen vragen of u extra kracht mag ontvangen in uw moeilijke leven. Ik besef dat mijn woorden niet toereikend zullen zijn voor een moeder van een overleden zoon. Toch hoop ik dat er nieuwe gevoelens en gedachten in u zullen ontstaan. Troostend uit het rijk der engelen!

Met vriendelijke groeten,
Jan C. van der Heide