Jan C. van der Heide

Beste Jan,

Ik ben een man van 32 jaar en zit met een groot probleem. Ik heb er lang over nagedacht of ik je zal schrijven. Uit de volgende regels zal blijken waarom, het ligt bij mij allemaal erg gevoelig. Ik zit er mee en kan er met niemand over praten. Ik weet niet of jij er zo blij mee moet zijn dat ik jou daar voor heb uitgezocht. Het gaat om de volgende zaak. Ik heb jaren in het buitenland gewerkt, door een ongeluk op het werk is een collega van mij overleden. Ik heb er bij gestaan en heb letterlijk geen hand uitgestoken om te helpen. Zelfs niet om het ongeluk te voorkomen. Ik had alleen maar mijn hand hoeven uitsteken om mijn collega vast te pakken. Het zou dan allemaal heel anders zijn afgelopen. Niet dat het ongeluk door mij is ontstaan. Het gebeurde allemaal in een flits zo snel door een fout van mijn collega zelf. Ik heb toch een groot schuldgevoel en zit vol zelfverwijt. Zo'n beetje om de nacht droom ik over het ongeluk, nu alweer een paar jaar. Tegenwoordig is er nog iets bijgekomen. Als ik midden in de droom wakker schrik zie ik een soort verschijning van die collega in mijn slaapkamer staan. Hij doet niets, zegt niets, alleen een kort moment staat hij in mijn slaapkamer. Ik weet echt niet wat ik moet doen en ben gewoon bang. Maand in maand uit, ik word hoe langer hoe uitgeputter. Ik ga maar door op mijn werk, een andere keuze heb ik niet. Ik heb wel eens gedacht aan een psychiater, maar zo'n man ziet me aankomen met mijn verhaal. Gelukkig woon ik alleen, anders zou een partner ook geen nacht slapen. Heb jij een advies voor me?

Hartelijke groeten, K.S. te V.

Antwoord

Beste K.,

Met medeleven heb ik je brief gelezen. Bedenk één ding beste K. ACHTERAF zou iemand altijd 'iets' anders hebben gedaan of aangepakt! Dat geldt niet alleen voor jou. Hoe vaak zegt iemand niet 'als ik dat geweten had, dan had ik dat gezegd, dat gedaan en zou alles anders zijn gelopen...'.

Bij zulke 'herinneringen', gebeurtenissen is het altijd belangrijk om terug te gaan naar dat moment zelf. De situatie waarin iemand verkeert, hoe voelt iemand zich op dat ogenblik? Waar denkt hij of zij aan? Wat gaat er door iemand heen? Alle bijkomende factoren van dat ogenblik erbij betrekken, het flitsend snelle ongeluk tot de weersgesteldheid aan toe etc.

Ik zal het verhaal van de vader nooit vergeten. Vlak voor zijn ogen stak zijn zoontje plotseling de straat over, werd aangereden en overleed. De vader stond bol van wroeging en schuldgevoel. Hij had zijn zoontje kunnen redden door hem snel bij het jasje van de weg af te sleuren. De vader deed op dat moment niets! Waarom? Een fractie van een seconde was de vader verstijfd van schrik. Stond vastgenageld! De seconde bepaalde het verschil tussen dood en leven. Gruwelijk, maar helaas de waarheid, een keihard realisme. Op zich zelf is die verlammende schrikreactie een heel natuurlijk verschijnsel. Een muis die op zijn weg een slang tegenkomt, zal opeens muisstil blijven zitten... Een natuurlijke 'verlammende' reactie. Of een vogel 'kan' in zo'n bedreigende slangsituatie vaak niet eens meer wegvliegen.

Ik begrijp K. dat het een heel verdrietige situatie is geweest. Een dodelijk ongeluk onder je ogen te zien gebeuren is diep triest. Later kan een ooggetuige worden ondergedompeld in schuldgevoelens. Had ik maar dit of dat... Maar nogmaals, ik vraag het me hardop af. Is dat reëel? Ik zal het heel extreem stellen. Heb je de collega een zet gegeven waardoor het ongeluk ontstond? Dan zouden jouw grootse en onherstelbare schuldgevoelens en dieptastende wroeging zeer terecht zijn. En zou het een smet op je ziel betekenen. Dat is volstrekt allemaal niet aan de orde. Als basisvertrekpunt ben je onschuldig aan het ongeluk. Het is ontstaan door de collega zelf, hoe triest ook om dat te moeten constateren. Misschien zou je eens onder ogen kunnen zien, dat je op een bepaalde manier ook een 'slachtoffer' bent van de ongeluksituatie. Ik zou zeker in therapie die repeterende droom gaan verwerken. Een mooie therapievorm voor zulke ingrijpende gebeurtenissen in iemands leven is: hypno-therapie. En als je vandaag of morgen weer die droom hebt? Je wordt midden in de nacht wakker en ziet de verschijning? Leg hardop aan 'de verschijning' uit dat je schuldgevoelens hebt... Praat, zeg alles dat in je hart en je diepste gevoel opkomt. De 'boodschap' zal overkomen. 'De verschijning' zal je begrijpen.

En wellicht zou je kunnen overwegen om wat 'begrijpender en milder' ten opzichte van je zelf te worden. Bedenk jij bent een ooggetuige, ook een soort 'slachtoffer'. En je weet een 'slachtoffer', mocht hij of zij een gevaarlijke situatie overleven, heeft warmte, aandacht, begrip en liefde nodig. Hopelijk heb je uit mijn woorden enige troost kunnen putten. Waardoor een rampzalige seconde niet langer je hele leven zal bepalen.

Ik wens je alle kracht, sterkte en wijsheid toe.

Met vriendelijke groeten,
Jan C. van der Heide